خصوصی‌سازی چیست؟

خصوصی سازی وسیله‌ای برای بهبود عملکرد فعالیت‌های اقتصادی از طریق افزایش نقش نیروهای بازار است. درصورتی‌که حداقل بیش از نیمی از سهام دولتی به بخش خصوصی واگذارشده است. به‌طورکلی خصوصی سازی حرکتی در جهت سپردن تعیین اولویت‌ها به مکانیزم بازار است و از همین روست که عبارت «بازار گرا کردن» شاید جامع‌ترین تعریفی باشد که از خصوصی سازی شده است. از این دیدگاه پدیده و مفهوم خصوصی سازی نه فقط به معنای تغییر مالکیت، بلکه به این معنی است که تا چه حد عملیات یک بنگاه اقتصادی در قالب نظم نیروهای بازار آورده شده است.

اهداف خصوصی سازی

خصوصی سازی ابزاری برای رسیدن به اهداف مختلف در کشورهای با سیستم اقتصادی متفاوت است. در کشورهای اروپای شرقی این موضوع باهدف تغییر نظام از یک اقتصاد متمرکز است. همچنین برای دستور به یک اقتصاد آزاد نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این کشورها خصوصی سازی نیازمند تغییرات گسترده‌ای درزمینه‌های حقوقی و سیاسی است. در کشورهای جهان سوم خصوصی سازی یک واکنش نسبت به گسترش حوزه فعالیت‌های دولت برای سرعت بخشیدن به فرآیند توسعه اقتصادی است. اهداف اصلی برنامه خصوصی‌سازی کاهش اندازه بخش دولتی، افزایش کارایی، کاهش بودجه و بدهی‌های مالی و… است.

ثبات و تعادل کلان اقتصادی

این موضوع که قیمت‌ها و بقیه موارد مربوط به سهام و اقتصاد ثابت بماند و دائما در حال تغیر نباشد ثبات اقتصادی نام دارد و عمدتاً کنترل هزینه‌ها و بودجه مالی دولت و یا به‌طورکلی کنترل تقاضای کل در جامعه را مشخص می‌کند. هنگامیکه ریشه اصلی عدم تعادل، هزینه‌ها و بالأخص نحوه تأمین هزینه‌های دولتی فشار تورمی را تشدید می‌کند، کنترل هزینه‌های دولت و کسری بودجه در سرلوحه برنامه تثبیت اقتصادی قرار می‌گیرد.

اگر تقاضای کل در جامعه راه استقراض خارجی (عدم تعادل خارجی) که تداومی نیز نمی‌تواند داشته باشد، تأمین مالی شده باشد، تقاضای کل یعنی کل مصرف و سرمایه‌گذاری خصوصی و مخارج دولتی باید تحت کنترل قرار بگیرد و هدف برنامه تثبیت اقتصادی باشد. بنابراین ملاحظه می‌شود که در هر دو حالت، مقوله تثبیت اقتصادی مربوط به محدودیت بودجه است. هدف از برنامه تثبیت اقتصادی، کنترل تقاضای کل، کاهش فشارهای تورمی و در کنار آن به تعادل رساندن تراز پرداخت‌ها یا ایجاد تعادل خارجی کشور است.