مکاتب تربیتی

هر یک از مکاتب تربیتی بر نگرشی خاص از هستی و انسان استوار هستند و برتری هر یک از این مکاتب را باید در تفاوت نگرش آنها به هستی و انسان جستجو کرد. با رجوع به اندیشه‌هایی که با عنوان مکتب تربیتی در روزگاری مشهور بوده‌اند، اهمیت و جایگاه دیدگاه‌های هستی شناختی و انسان شناختی نمایان می‌شود. وقتی‌که از مبنای دیدگاه‌های این مکاتیب آگاهی داشته باشیم متوجه می‌شویم که داوری ادیان الهی به‌ویژه اسلام درباره انسان منشأ وجود تفاوت‌هایی در مکتب‌های تربیتی دینی نسبت به دیگر مکاتب بشری. دانشمندان مسلمان، اعم از فیلسوفان، عارفان، متکلمان و اخلاقیون در جبهه‌های گوناگونی نظریات خود را درباره هستی و انسان ابزار داشته‌اند و همواره به سبب ایمان به اسلام کوشیده‌اند که در نظریات خود از قضاوت با آموزه‌های قرآنی و روایی بپرهیزند. در این مقاله به بررسی مکتب تربیتی امام خمینی میپردازیم.

مکتب تربیتی امام خمینی

این اندیشمندان، در عین تلاش و کوشش‌های عقلانی برای دستیابی به آرایی استوار از منبع وحی و متون دینی نیز الهام گرفته‌اند و بی شک، تعالیم دینی در بنیان و پیکره نظام اندیشه امام خمینی جایگاهی اساسی داشته است. در میان دیدگاه‌های عالمان مسلمان می‌توان آرایی کم و بیش مشابه و حتی یکسان را درباره جهان و انسان پیدا کرد. مبدأ این شباهت و هماهنگی‌ها، تفکر دینی و تأثیر پذیری قرآنی این پیشوای بزرگ است.

البته گاه نظریات متفاوت و تصاویری به کلی متفاوت از هستی و انسان هم در میان این نظریات دیده می‌شود. نکته مهمی که نیاز به توجه دارد این است که اگر به تصویری کلی و جامع از نظام‌های فکری رایج میان عالمان و بزرگان مسلمان نظر کنیم، درخواهیم یافت که بسیاری از امور مشابه در حقیقت تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. این تفاوت تا آنجاست که حتی توحید که اساس و سنگ بنای دین و دین باوری است نیز در نزد ایشان تفسیری واحد ندارد. اگرچه همه وحدت دارند و بر یک اساس استوارند.