کلمه بودجه در ابتدا از زبان فرانسه نشئت گرفت. از کلمه‌ای که معنی کیسه چرمی می‌داد. اما امروزه این کلمه یعنی برنامه ریزی مالی یک حکومت برای آینده نزدیک و دور.

بودجه

یکی از وظایف یک حاکم تأمین امنیت و عدالت در جامعه است. دومین وظیفه هر حاکم حفظ حدود و ثفور و مرزهای آن جامعه است. اما این هزینه‌ها و پول‌ها از کجا تهیه می‌شوند و مورداستفاده قرار می‌گیرند؟ قطعاً برقراری امنیت و حفظ مرزها هزینه‌های زیادی را به همراه دارد. درگذشته این پول‌ها از بودجه مملکت به‌دست می‌آمدند اما بعد از گذشت زمانی با زیادشدن این هزینه‌ها اندیشمندان سیاسی مالیات را به‌عنوان یکی از راههای تأمین درآمد دولت پیشنهاد کردند و سیستم حکومت به سیستم حکومت سرمایهداری تبدیل شد. دراین زمان وظایف حکومتها از دو مورد قبلی به چندین وظیفه تبدیل شد که عبارت بودند از: آموزش، بهداشت، جاده، تأمین اجتماعی، تهیه نیرو، ارتباطات، آب، برق و غیره.

انجام این وظایف هزینه‌های زیادی داشت درصورتی که حکومت درآمد زیادی نداشت یعنی نیازهای و مخارج زیاد بود ولی در مقابل درآمد و منابع کم بود و درنتیجه این مسئله باعث به وجود آمدن این مفهوم شد که دراین جا کار بودجه عبارت بود از برنامهریزی به‌طوری‌که به بهترین نحو از این منابع استفاده شود. زمانی که مالیات به‌عنوان راه برای تأمین درآمد بکار گرفته شد بعضی‌ها با این امر مخالفت کردند که در این مقاله به آن می‌پردازیم.

بودجه دستگاهی

مشخص کردن بودجه به‌طور مجزا برای هر وزارتخانه‌ای را بودجه به‌صورت دستگاهی ، گویند که نحوه کار بدین شکل است که دستگاه‌ها درهرناحیه‌ای بر اساس ابلاغ آن بودجه‌ای را برای سال آینده پیش‌بینی می‌کنند و سپس در مرکز استان کارشناس مربوطه بودجه تمام نواحی و خود مرکز را جمع‌آوری می‌کند و به مجلس می‌فرستد. در ادامه این مقاله به بررسی آن می‌پردازیم.

مالیات

امروزه اکثر کشورها تلاش می‌کنند بیشتر درآمد خود را از طریق مالیات کسب کنند چون بعضی از اقتصاددانان معتقدند که هرچه میزان بیشتری از درآمد دولت از راه مالیات باشد بیانگر پیشرفته بودن آن کشور است.